Wie een beetje de actualiteit volgt, krijgt het idee dat heel Nederland in crisis is. Zo is er onder andere een woningcrisis en een stikstofcrisis. Bovendien neemt de vergrijzing toe en blijkt onze natuur er belabberd voor te staan. Maar een oplossing voor deze problemen is niet zo moeilijk te bedenken.
De politiek heeft de neiging om problemen individueel aan te pakken in plaats van holistisch. Er worden bijvoorbeeld wel boeren uitgekocht om de uitstoot van stikstof tegen te gaan, maar op landbouwgrond mag je niet bouwen. Om de bestemming van al deze vrijkomende percelen om te zetten, is een stroperig en langdurig proces noodzakelijk.
Of denk aan de woningcrisis. Volgens menig specialist is de oplossing daarvoor “bouwen, bouwen, bouwen”, maar de invulling daarvan wordt nog te vaak aan projectontwikkelaars overgelaten. Gevolg: overal verrijzen woningen in het midden- of hogere segment omdat die het meeste geld opleveren. Terwijl iedereen kan zien dat het juist de goedkopere (huur)woningen en aanleunwoningen voor een steeds grotere groep ouderen zijn, waar de meeste behoefte aan is. Op deze manier houden we onszelf in de houdgreep van een bureaucratische en achterhaalde manier van denken, die allang niet meer werkt. Wat wel werkt? Oplossingen combineren om zo meerdere problemen tegelijkertijd aan te pakken.
Het ecodorp als oplossing
Een goed voorbeeld hiervan is het concept van een ecodorp. Een ecodorp is een natuurinclusieve plek waar meerdere mensen samenleven en een gemeenschap vormen. Vaak in relatief kleine woningen, die gebouwd zijn met gebruik van natuurlijke materialen. Er wordt meestal gezamenlijk groenten verbouwd op biologische wijze en er is een sterke sociale cohesie. Ook wordt er vaak actief contact gezocht met de omgeving door bijeenkomsten of buurtdiners te organiseren.
In een compact land als Nederland ontkomen we er niet aan om functies te combineren
Daarmee lost een ecodorp feitelijk vijf problemen op: 1) gebrek aan biodiversiteit, 2) de hoeveelheid stikstof in ons milieu, 3) de toename van natte winters en droge zomers (door als buffer voor regenwater te fungeren), 4) toenemende eenzaamheid onder ouderen en 5) het gebrek aan kleine, betaalbare woningen. En dan hebben we het nog niet eens over de hoeveelheid CO² die wordt opgeslagen als je kiest voor biobased bouwen.
Wanneer regels niet meer werken
Toch zijn het juist dit soort initiatieven die maar moeilijk een voet tussen de deur krijgen in Nederland. Niet zelden wordt de moed, na vele jaren van intensief leuren bij de gemeente om hiervoor toch alsjeblieft ruimte te bieden, gewoon maar opgegeven. De reden? Het idee past simpelweg niet in een hokje. Of althans niet binnen de rigide wet- en regelgeving die we in Nederland hebben.
En dat is doodzonde. Want in een compact land als Nederland ontkomen we er niet aan om functies te combineren. Een woonwijk kan ook prima ruimte bieden aan recreatie. Een boerenbedrijf kan ook natuur zijn. En langs een bedrijventerrein kan best gebouwd worden. Als we maar willen. Ook al geloven we het niet altijd, er is ruimte genoeg in ons land. Laten we onze oogkleppen afdoen en nieuwe ideeën omarmen. Aan de vele tientallen initiatieven onder bewoners zal het niet liggen. Nu de politiek nog.
